Gezond010

Voorproefje

Gezond010 is een netwerk van partners uit uiteenlopende domeinen die zich inzetten voor vitale Rotterdammers in een vitale stad, met op dit moment een duidelijke focus op de aanpak van overgewicht en diabetes2. Gezond010 brengt initiatieven die bijdragen aan een gezonder Rotterdam (010) samen. Het is de Rotterdamse invulling van het landelijke netwerk Alles is Gezondheid.

Context

Gezond010 wil een duurzame gezondheidsbeweging in Rotterdam tot stand brengen vanwege de grote gezondheidsproblemen en de hoge maatschappelijke kosten. Het bereiken van en het impact hebben op grote groepen mensen, vraagt om de inzet van verschillende stedelijke partners.

De energie van het netwerk richtte zich in eerste instantie op de aanpak van overgewicht, obesitas en diabetes2 maar wordt geleidelijk aan verbreed naar andere gezondheidsthema’s, zoals (werk gerelateerde) stress, depressie, roken en middelengebruik (op scholen).

Bijzonder aan deze case

• De samenkomst en samenwerking van partners uit uiteenlopende domeinen; naast usual suspects uit de zorg, ook unusual suspects zoals bijv. grote werkgevers uit de Haven
• Rotterdam geeft als eerste stadsregio invulling aan het landelijke netwerk Alles is Gezondheid.

Partijen aan tafel

Partijen uit de volgende sectoren zijn betrokken:

• Gezondheid op het werk: werkgevers
• Gezonde voedselomgeving: retail, horeca, leisure, groene eet-initiatieven
• Gezondheid in de wijk: Zorg en welzijnspartners, Sport & beweegaanbieders
• Gezondheid op school: nauwe samenwerking met LekkerFit!
• Kennisinstellingen

De gemeente initieert, jaagt aan, verbindt en faciliteert met geld, ruimte en netwerk.

Motivatie van de gemeente:
“Van de vier grote steden heeft Rotterdam het hoogste percentage mensen met overgewicht. Daarom starten we met het aanpakken van overgewicht. Niet alleen praten, vooral doen. We gaan ook zelf als gemeente aan de slag met bijvoorbeeld meer bewegen op het werk”.

“De gezondheid van Rotterdammers verbetert alleen als de gemeente samen met partners verschillende thema’s tegelijk en integraal aanpakt. De gemeente start met de partners een beweging om elkaar te versterken”.

De juiste mix

Alle partners werken vanuit hun eigen belang en gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Met name interessant zijn partners die:

• Invloed kunnen uitoefenen op de inrichting van de buitenruimte, op het aanbod aan gezonde voeding en partners die veel Rotterdammers bereiken zoals grote werkgevers en scholen.
• Onderzoek doen naar de effectiviteit van nudges bij gedragsverandering om deze op grote schaal toe te passen. Niet (alleen) inzetten op cognitie maar op de 90% automatische keuzes die mensen maken.

De toegevoegde waarde voor partners om mee te doen in Gezond010 bestaat o.a. uit:

• het ontmoeten van nieuwe partners, netwerken
• kennis opdoen
• positieve marketing: imago
• invulling van maatschappelijk ondernemerschap
• promotie van het eigen, gezonde aanbod of product
• gezonde werknemers (en handvatten hoe dit gezamenlijk te bereiken)
• kansen om nieuwe doelgroepen aan te boren: markt verbreden.

Voorbeelden van activiteiten

In de Feniks Food Factory ging op 26 januari 2017 Gezond 010 van start. In verschillende sessies gingen zo’n 100 deelnemers met elkaar in gesprek over o.a. het terugdringen van diabetes2, gezond snacken, gezond eetgedrag (weekly dinner app), healthcoin, health apk en fitfestivals in de stad.

Tussen de pitches door ondertekende toenmalig Wethouder Hugo de Jonge (onderwijs, jeugd en zorg) een pledge van Alles is Gezondheid en de start van Gezond010. De eerste partners zetten ook hun handtekening.

Bij een tweede bijeenkomst op 15 februari 2018 waren meer dan 150 personen van ca. 80 organisaties uit zorg, welzijn, sport, wetenschap, onderwijs, (sociaal) ondernemers en bedrijven (haven, leisure, detailhandel, landschapsarchitectuur) aanwezig. Naast verschillende inspiratiesessies (over o.a. vitaliteit en duurzame inzetbaarheid, bewegen op de werkvloer, Feyenoord City, Voedselomgeving, Nudging, Lekker Fit! en Verbindingen in de wijk) vonden de volgende activiteiten plaats:

• Lancering van website Gezond010
• Lancering Healthy’R een expertisecentrum voor gedragsonderzoek van de gemeente Rotterdam en de Erasmus Universiteit Rotterdam
• Bekendmaking van ambassadeur en oud-olympisch atleet Patrick van Luijk

Naast deze twee bijeenkomsten startte in de zomer van 2017 de docureeks Gezond010 door Open Rotterdam.

In 2018 zijn verschillende activiteiten gepland waaronder de “Challenge gezonde voedselomgeving”, masterclass Vitaliteit en Duurzame Inzetbaarheid voor werkgevers/ HR-professionals, gezonde schoolkantines VO en mbo, Keer Diabetes2 om, een proeftuin Care4Obesity (volwassenen) en Bewegen naar Beter.

Resultaten en impact

• Twee succesvolle goed bezochte bijeenkomsten met publieke en private partijen. Het thema leeft!
• Health Events/Fitfestivals bij de gemeente en in de wijk
• Health Coin experiment op Zuid
• 15 partners gaan de “Challenge gezondere voedselomgeving” aan en gaan onder begeleiding van Variatie in de Keuken experimenteren met een gezonder aanbod (o.a. Politie Rotterdam-Rijnmond, Sportfondsenbaden, St Franciscus Gasthuis, Albert Heijn, Van der Valk Hotel, Pathé Bioscoop, Diergaarde Blijdorp en Hofpleintheater, Total, Markthal en Huizen van de Wijk).
• Gezonde schoolreisjes: Plaswijckpark en Diergaarde Blijdorp
• Gezonde schoolkantines, zwembaden en kinderboerderijen
• Lancering Healthy’R
• De app Supereters is met ondersteuning van gemeente Rotterdam ontwikkeld.

De tussenbalans

Wat werkt goed:

• Intensieve voorbereiding; verkennende gesprekken voeren, commitment ophalen, initiatieven verzamelen;
• Een op een benadering van partners;
• Bijeenbrengen van partners rondom concrete vragen, gedeelde vraagstukken en ambities.

Wat werkt minder:

• Het aanhaken van werkgevers kost tijd. Het helpt om duidelijk “iets in de aanbieding te hebben”.

Tips van de chef

• Ambtelijk/ bestuurlijk draagvlak versnelt het proces.
• Voor ambtelijk en bestuurlijk draagvlak helpt het om te kunnen refereren aan een landelijke strategie en programma evenals de ondersteuning/advisering van een programmabureau
• Deze werkwijze vraagt om een andere strategische koers: dat is ook een interne “revolutie”. Het betekent een andere manier van verantwoording over resultaten. Het gaat vooral om het genereren van activiteit in de stad. Effecten zijn moeilijk toerekenbaar aan de inspanningen van de gemeente. Het betekent ook een andere inzet van middelen: communicatie wordt een grote kostenpost.
• Aanjagen blijft noodzakelijk; ogen blijven gericht op de gemeente
• Een groot netwerk geeft energie en verrassende verbindingen, maar kleinere groepjes van zelfde type partners kunnen beter kennis delen en van elkaar leren
• Focus! Keuze van een onderwerp helpt bij het concreet maken van samenwerking. Kies een onderwerp en houd dat vast
• Het hebben van een boegbeeld/ ambassadeur helpt
• Het netwerk staat of valt bij zichtbaarheid van wat er gebeurt in de stad. Geef partners een platform en laat goede voorbeelden zien. Een digitaal platform is daarbij onmisbaar. Laat het platform van alle partners zijn, niet van de gemeente.

Uitdagingen

• De grootste uitdaging is partners actief en betrokken houden. Het onderhouden van het netwerk kost veel tijd en aandacht!
• What’s in it for them? Per partner/ groepje partners toegevoegde waarde duidelijk maken en bieden
• Bijdrages van partners valoriseren
• Actoren van andere gezondheidsthema’s (depressie, werkstress, roken en middelengebruik) erbij betrekken
• Vrijblijvendheid moet plaats gaan maken voor meer wederkerigheid. De manier waarop is nu onderwerp van een nadere verkenning.
• Zichtbaarheid

Ook proberen?

De kracht van Gezond010 is:

• Inzet van Rotterdamse partners bundelen
• Nieuwe samenwerkingen tot stand brengen
• Elkaar versterken
• Maatschappelijke verantwoordelijkheid en gezamenlijk actie nemen