“Doe je als buurtmanager zo je best om duizenden kinderen een gezonde Avond4daagse te laten lopen, met weinig snoep en veel appels. En waarmee worden de sportieve kids onthaald na vier dagen wandelen? Een parade van poffertjes-, ijs- en suikerspinkraampjes bij de finish.” Met deze anekdote opende buurtmanager in Amsterdam, Mark Vlaar, op 3 juli de bijeenkomst ‘De voedselomgeving van scholen’, welke samen door de City Deal Voedsel, Metropoolregio Amsterdam en Platform31 is georganiseerd.
“In Amsterdam is overgrote deel van het voedselaanbod ongezond”, aldus Martijn Kriens van het Amsterdam Health & Technology Institute. GGD en gemeente schrokken van de cijfers. Om het aanbod van ongezond voedsel aan te pakken zal er samen moeten worden gewerkt zoals bijvoorbeeld in ‘Gezond 020’ en ‘De bewegende stad’. Maar wat is de rol van de overheid, en hoe ver mag je gaan in het creëren van een gezonde voedselomgeving? Deze vraag werd opgepakt door Renate Dietvorst. Ze is bezig met een PhD op het gebied van het fundamenteel recht op gezondheid van basisschoolkinderen. Zowel nationaal als internationaal is er wet- en regelgeving en beleid om gezondheid te bevorderen, zoals het Internationaal Verdrag voor de Rechten van Kind, de Wet publieke gezondheid en het Preventieakkoord. Dit kan actief worden opgepakt door de overheid; Renate gaf het voorbeeld van Schotland waar het internationale recht op gezondheid is geïmplementeerd in het beleid van de overheid. Om dit soort mogelijkheden te benutten is samenwerking tussen private en publieke partijen van groot belang.
Werksessie
In de werksessie ‘Gezonde voedselomgeving: wet- en regelgeving’ werd vervolgens onder leiding van Saskia Buitelaar van Platform31 aandacht besteed aan wat gemeenten doen met betrekking tot het creëren van een gezonde voedselomgeving (van scholen). Vanuit Rotterdam was Karin de Jager aanwezig, Hannie Kuiken vertelde over Utrecht en Ellen van Herk was namens GGD Amsterdam aan het woord. De rode draad: op dit moment gebruiken de gemeenten vooral de weg van verleiding en van regulering via horecabeleid en het bestemmingsplan. In het ‘Gezond 010’-programma krijgen ondernemers bijvoorbeeld hulp bij het gezonder maken van hun assortiment.
De nieuwe Omgevingswet kan helpen om een gezonde voedselomgeving te realiseren, volgens Maarten Hoorn van Platform31. Er is echter geen kant-en-klaar-antwoord beschikbaar. Het opnemen van ambities met betrekking tot een gezonde voedselomgeving in de omgevingsvisie is een goed begin. Deze vertalen naar uitvoeringsafspraken in een programma en regels in het omgevingsplan is een voorwaarde om partijen te verplichten om daar rekening mee te houden. De eerste stap? Bepalen waar de grens ligt tussen gezonde en ongezonde voedselaanbieders en vaststellen wat gemeentelijke doelen zijn. Dit vraagt om een integrale benadering van de visie op de leefomgeving.
Afsluiting
Trainees van de Metropool Regio Amsterdam presenteerden op basis van gesprekken met scholieren en voedselondernemers nieuwe concepten gericht op het stimuleren van een gezondere consumptie bij scholieren. De Amsterdamse Aanpak gaat de concepten proberen onder te brengen in hun programma en bij het gezonde ondernemersnetwerk.
Cultuurhistoricus Lenno Munnikes sloot af met een plenair betoog waarin hij duidelijk maakte dat eten ook een sterke culturele component heeft. Eetgewoonten aanpassen kan niet zonder te kijken naar de eetcultuur waaruit de gewoontes voortkomen. Zijn stelling: cultuurhistorici, sociologen of gedragswetenschappers verdienen een plek aan tafel wanneer het over een gezonde voedselomgeving gaat.